Học tiếng Nhật chưa bao giờ là dễ dàng cả. Có hàng tá những khó khăn đeo bám lấy chúng ta trong quá trình học. Kanji mãi chẳng thuộc, phát âm không chuẩn, bập bẹ được mấy từ, giao tiếp kém. Nhất là tiếng nói nhỏ trong đầu ta cứ văng vẳng bên tai “Khó thế này học làm sao được? 3000 chữ kanji thì thuộc kiểu gì? Thôi để mai rồi học sau…”.
Chúng ta cảm thấy bất lực hoàn toàn khi học tiếng Nhật mãi chẳng tiến bộ. Kết quả vẫn cứ đì đẹt, vẫn cứ giậm chân tại chỗ. Nhiều lúc tự nhủ rằng phải cố gắng, phải chăm chỉ nhưng chỉ được một vài ngày đầu, rồi đâu lại vào đó. Bỏ cuộc là hành động dễ thực hiện nhất ở những người đang và đã học tiếng Nhật. Bởi chỉ cần không kiên định, không đủ quyết tâm để vượt qua được những khó khăn trên thì ta sẵn sàng chấp nhận việc không học tiếng Nhật nữa.
Tuy nhiên, trải nghiệm từ một người có trên 5 năm học tiếng Nhật và 2 năm dạy tiếng Nhật chắc chắn sẽ cho chúng ta cái nhìn cụ thể và chi tiết về những khó khăn và giải pháp để học tiếng Nhật hiệu quả hơn.
Morning Japan có cuộc phỏng vấn với chị Thu Hiền, giáo viên trung tâm tiếng Nhật Mina tại Hà Nội.
Thu Hiền, cô gái 23 tuổi với 5 năm học tiếng Nhật. Cô gái ấy có 1 năm sống tại Nhật thông qua chương trình học trao đổi của trường, 2 năm dạy tiếng Nhật ở Việt Nam. Cô là cựu sinh viên chuyên khoa Nhật Bản học, trường đại học Khoa học và Xã hội Nhân văn. Hiện Hiền đang tiếp tục học thạc sỹ tại trường đại học Việt Nhật.
Với thời gian học và dạy tiếng Nhật dài như vậy, bao nhiêu cách để các bạn học tiếng Nhật Hiền đã thấy đủ cả. Và ngày hôm nay, Hiền đã ngồi cùng team Morning Japan để chia sẻ về những kinh nghiệm, những cách học tiếng Nhật hiệu quả nhất có thể.
(Tải file tài liệu từ vựng 30 chủ đề khác nhau tại đây để tự tin giao tiếp hơn trong bất kỳ tình huống nào)
Khó khăn khi học tiếng Nhật
Chào chị Hiền, em được biết chị đang là giáo viên ở trung tâm tiếng Nhật Mina. Mina là một trung tâm được nhiều các bạn trẻ ở Hà Nội tìm đến. Em thấy rất nhiều bạn đánh giá tốt về trung tâm, nhất là phương pháp giảng dạy rất thoải mái và dễ hiểu. Vậy. các bạn học viên hay gặp khó khăn gì trong quá trình học tiếng Nhật ạ?
Các bạn học mãi nhưng không nhớ được em ạ. Loại trừ các khó khăn về tiền bạc, thời gian hay yếu tố bên ngoài ra thì học viên có một số khó khăn chính như khả năng giao tiếp kém, cách học thụ động (chỉ học theo giáo viên dạy ngại đến hội nhóm giao lưu ngại nói ngại xem video…) và phương pháp học chưa hiệu quả. Vì thế nên có những bạn học mãi, học chăm mà không thuộc kanji, không dùng được từ vựng, không nhớ ngữ pháp.
Phương pháp học chưa hiệu quả cụ thể là như thế nào vậy chị?
Đó là các bạn có học, nhưng hiệu quả của việc học đó thì không cao em ạ. Ví dụ: học kanji từ vựng thì các bạn thường chỉ học đúng từ đó thôi. Có bạn còn viết đi viết lại nhiều lần nhưng không nhớ được. Thay vào đó, nếu các bạn mang từ đó đi nói trong giao tiếp hay đọc các bài đọc thì khi được ứng dụng, sẽ nhớ tốt hơn. Có một số bạn thì nặng về học lý thuyết, học theo bài mà không ôn tập, nên học xong lại quên. Vì ngoại ngữ mà, cứ không dùng là quên em ạ.
Bản thân chị cũng là người học mà cũng là người dạy nên chị thấy các bạn ai cũng đi theo vết xe mòn đó. Nhưng sau đó bạn nào quyết tâm và đam mê sẽ khá lên, mọt số thì bỏ dở và một số mãi không giỏi. Ngôn ngữ thì có chung điểm đó, chị cũng thấy giống tiếng Anh, cứ không dùng là chị quên.
Vậy với những khó khăn đó, chị làm thế nào để giúp các bạn ý vượt qua ạ?
Trong giờ giảng thì chị cố gắng để các bạn ấy tương tác với nhau và với giáo viên nhiều nhất có thể, nhất là ngữ pháp bài hôm đó. Kanji thì chị thường làm slide sinh động và gắn vào câu, đoạn văn hay cụm từ cho các bạn đọc. Chị cũng chia sẻ các video hữu ích cho các bạn. Thi thoảng trung tâm cũng có mời người Nhật giao lưu nữa (không ngoại trừ răn đe, dọa, nịnh, phạt tiền…) (cười).
Kỹ năng nói thì sao ạ?
Quá trình tương tác với nhau chính là luyện nói đó em. Chị cho các bạn thảo luận với nhau. Trong lớp, chị cũng hay mở các chủ đề nhỏ và hỏi đột xuất một vài bạn hôm đó, sau đó cho lớp nói với nhau các chủ đề gần gũi như thời tiết mua sắm, địa danh…. Mỗi tuần các bạn cũng có bài viết theo chủ đề, viết xong chị sửa và bạn tốt nhất sẽ đọc cho lớp nghe. Các bài viết được giữ lại tới trước cuối khóa khoảng 4-5 buổi có một bài phát biểu ( N5 cho cầm giấy, N4 cầm memo…) để thuyết trình và chấm điểm trao quà.
Lúc giao tiếp thật với người Nhật, chị và những bạn học tiếng Nhật có gặp khó khăn gì không?
Có em ạ. Đó là có những người nói quá nhanh (nhất là người già). Tính cách người già đó e (cười). Hoặc bắt chuyện với họ cũng khó (khó trong cách kéo dài câu chuyện).
Lời khuyên học tiếng Nhật hiệu quả
Vậy mình nên làm thế nào để khắc phục?
Có nhiều câu lạc bộ free cho mọi người tham gia, có người Nhật nói chuyện cùng. Chị thấy hoạt động này rất vui. Bên Trung tâm Mina cũng tổ chức thứ 7 hàng tuần. Mọi người nên gạt bỏ mặc cảm sợ sai, thường xuyên nói và có người sửa mới có thể tiến bộ được.
Thế còn tình trạng muốn nói, nhưng không biết diễn đạt như thế nào thì sao ạ?
Mọi người có thể tự luyện ở nhà. Bản thân chị thì hay nghĩ ra một chủ đề rồi ngồi nói một mình.
Em thấy trên lớp chị tạo nhiều hoạt động cho các bạn ấy làm. Còn ở nhà thì sao ạ? Các bạn có chủ động tự học không chị?
Không chủ động học, không làm bài tập tới lớp bị phạt tiền nên các bạn cũng tích cực (cười). Chị nghĩ cũng vì bỏ tiền đi học nên các bạn không lười, vì lười thì thiệt cho chính mình mà. Có một số anh chị đi làm hay kêu bận nhưng chị thấy cả lớp học thì các anh chị ấy cũng cố gắng học. Bài tập chị cho về nhà vừa phải thôi, chủ yếu dành thời gian cho bài viết và học qua hội thoại.
Chị có thể nói về phương pháp học kỹ năng nghe được không ạ?
Kỹ năng nghe thì nghe theo sách thôi em ạ, vì trong đó có các đoạn hội thoại khá hay. Với lớp N5 thì luyện nghe theo N5, N4 luyện nghe theo N4. N3 thì các bạn khá hơn rồi.
Em thấy nhiều người kêu kanji học khá khó, nhất là khi quen với chữ latinh, chuyển sang học chữ tượng hình. Có cách nào học kanji thuộc mà không bị chóng quên không ạ?
Trước chị học với các bạn người Bỉ, Anh. Các bạn đó giỏi kanji “phát ngất”. Vì các bạn thích kanji nên không phải là quen với chữ latinh nên học chữ tượng hình khó. Lí do chính là vì mọi người sợ (chị cũng sợ mà). Nhưng mọi người cứ học bình tĩnh với bộ 500 từ kanji cơ bản ở trong sách. Chị thấy hay mà. Ngoài sách giáo trình Minna, học kanji qua hình ảnh. Ở trên mạng có sẵn các hình ảnh đó, các bạn có thể tải về học kanji được. Cũng có một số ứng dụng rất hay. Ví dụ: ikanji. Các bạn học cũng không quá khó. Sau khi thuộc mình nên áp nó vào các câu viết ra, và đọc bài đọc thì nhớ sẽ nhanh hơn.
À, bài đọc thì cũng học trong sách giáo trình ạ? Có tài liệu nào để đọc ngoài quyển đó không chị?
Trong đó là nhiều rồi em ạ. Các bạn có thể học các bài đọc theo N, vì cũng tiện ôn N luôn mà em. Trên mạng cũng có bài đọc theo sơ cấp trung cấp để mọi người học và tham khảo.
Còn bản thân chị thì sao ạ? Chị có gặp khó khăn nào khi học không?
Chị học cách đây 4-5 năm nên khi đó các phần mềm tài liệu chua nhiều như giờ, cơ hội nói chuyện với người nhật không nhiều. Hồi đó có một thầy người nhật mà mấy chục trò thôi. Giờ có điều kiện hơn học nhiều qua các phương tiện, nhưng các bạn lại áp lực hơn, vì xung quanh nhiều người học cơ hội hẹp đi nhiều.
Là một người học và giảng dạy tiếng Nhật, chị có nghĩ là học tiếng Nhật sẽ dần bị bão hòa đi không?
Đợi tới lúc nó bão hòa chắc cũng còn chục năm. vì giờ Nhật Bản thiếu lao động và ngày càng thiếu em ạ. Cơ hội sang đó học và làm việc cũng nhiều hơn. Vì vậy, các bạn chỉ cần thật thành thạo tiếng Nhật và nắm bắt được cơ hội thì chị nghĩ là ổn.
Để đạt được mức thật thành thạo tiếng Nhật theo chị cần bao nhiêu thời gian ạ?
Chị nghĩ không có giới hạn cho ngôn ngữ vì hiện nay chị cũng còn phải học rất nhiều.
Nhưng theo chị để thành thạo ở mức giao tiếp ổn, có khả năng làm việc với người Nhật tức là khoảng N2 thì khoảng 2 năm với những bạn chuyên tâm học. 3 năm sau đó mình sẽ tự đúc kết trong quá trình làm việc.
Nguồn học tiếng Nhật hiệu quả
Chị có thể giới thiệu một vài nguồn để tự học tiếng Nhật được không? Theo em biết, hầu hết mọi người chỉ biết và học qua mỗi giáo trình thôi.
Trên youtube em có thể tìm dungcosmos (có clip dạy từng bài), Dũng mori. Trang web có nihongo.fr. Trang này có slide bài tập kiểm tra 50 bài minna. Vnjpclub cũng có nhiều đề và bài hay. Trang web cũng có dạy như cho trẻ em tiểu học rất hay, hoặc học tiếng nhật cùng erin (clip). Hoặc phim “Tiếng Nhật mà người Nhật không biết” với 12 tập phim.
Vậy chị có thể cho lời khuyên cho các bạn học tiếng Nhật nói chung và các độc giả của Morning Japan được không ạ?
Có lẽ cũng chỉ là khuyên thôi vì mỗi bạn có một cách học, một phương pháp tiếp cận khác nhau. Nhưng từ kinh nghiệm của bản thân chị, học tiếng Nhật tất nhiên cần chăm chỉ, chủ động, tích cực, nhưng cũng cần đam mê và yêu lấy nó. Hãy tìm một điểm để mình yêu tiếng Nhật và văn hóa Nhật. Khi đó mình sẽ thấy việc học trở nên dễ dàng và thoải mái hơn rất nhiều.
Thậm chí có một số học viên nói là em đi học vì công việc, vì tiền thì đó cũng là một mục tiêu. Các bạn học ở giáo viên, youtube, trang mạng, phần mềm, học chủ động thì con đường tới tiếng Nhật sẽ gần hơn rất nhiều.
Cảm ơn chị vì buổi phỏng vấn ngày hôm nay. Chúc chị thành công trong công việc và cuộc sống, giúp nhiều bạn học và đam mê tiếng Nhật hơn nữa. Và có thể thường xuyên ghé thăm trang blog Morning Japan bên em.
Bên cạnh trung tâm Mina dành cho các bạn ở Hà Nội, các bạn đang sinh sống tại Hồ Chí Minh có thể tham khảo khóa học tại trung tâm Nhật ngữ Hướng Minh nhé để được đào tạo tiếng Nhật tốt hơn nhé.
Morning Japan gửi tặng bạn file tài liệu từ vựng 30 chủ đề khác nhau. Bạn sẽ trau dồi cho mình được vốn từ vựng phong phú. các cụm từ, từ thường xuyên sử dụng. Hãy đăng ký email để chúng mình gửi tặng bạn nhé!