Văn hóa tuyển dụng và quản lý nhân sự của các công ty Nhật Bản là những điều cần biết khi làm việc tại Nhật. Hình thức tuyển dụng đặc trưng cho văn hóa này chính là tuyển dụng trọn đời.
Hôm nay, Morning Japan sẽ cùng bạn tìm hiểu những nét đặc trưng của hình thức tuyển dụng này nhé!
Thông tin cơ bản về hình thức tuyển dụng trọn đời của các công ty Nhật Bản
Tuyển dụng trọn đời là chế độ tuyển dụng đặc thù ở Nhật Bản. Theo đó, các công ty Nhật Bản sẽ thuê người lao động làm việc suốt đời. Sau thế chiến thứ 2, chế độ này được phổ biến rộng rãi nhằm đảm bảo nhân công, phát triển kinh tế.
Đối với hình thức này, người lao động vẫn kí hợp đồng nhưng sẽ làm cho tới khi nghỉ hưu. Trong trường hợp có bất kì vấn đề gì, dù bất mãn với chính sách của công ty cũng không dễ dàng từ chức. Đây chính là áp lực từ tập quán xã hội. Tương tự, để đảm bảo thanh danh và quan niệm xã hội, doanh nghiệp không tùy tiện cho nhân viên thôi việc nếu không vi phạm bất cứ quy định nào
Khi làm ăn sa sút, các công ty Nhật Bản chỉ giữ lại những nhân viên làm trọn đời. Họ có thể bị giảm thưởng, tăng ca và chuyển sang bộ phận khác. Các nhân viên tạm thời ( kí hợp đồng ngắn hạn, nhân viên làm nửa ngày) sẽ bị sa thải.
Vòng hồ sơ của công ty Nhật Bản rất cẩn thận, nhiều ứng viên bị loại ngay từ đầu. Những người được nhận phải đảm bảo một số yêu cầu. Họ có thể phải chấp nhận chuyển sang các bộ phận khác hoặc các chi nhánh khi công việc kinh doanh của công ty kém đi. Hơn nữa, phải đáp lại tích cực bằng cách làm thêm ngoài giờ khi công ty làm ăn phát đạt.
Ưu điểm
- Hình thức tuyển dụng này mang lại lợi ích lớn cho doanh nghiệp. Công ty chắc chắn sẽ vẫn có lao động kể cả khi kinh doanh sa sút. Điều này sẽ giúp xây dựng mối quan hệ ổn định, giảm mâu thuẫn giữa nhân viên và doanh nghiệp. Doanh nghiệp có các kế hoạch đào tạo mà không lo nhân viên bỏ sang công ty khác.
- Nhân viên có thể yên tâm làm việc cho tới khi nghỉ hưu nếu không vi phạm nội quy của công ty. Hình thức này khích lệ sự trung thành và chăm chỉ của nhân viên, nâng cao năng suất và tạo hiệu quả trong công việc
Nhược điểm
- Đối với hình thức tuyển dụng trọn đời, mức lương của nhân viên sẽ tăng dần theo thâm niên làm việc. Điều này dẫn tới chi phí hàng tháng của công ty sẽ tăng lên. Tuy nhiên, sự tăng trưởng và doanh thu thu về thì chưa đảm bảo chắc chắn.
- Sự bất công trong việc đánh giá năng lực giữa các thế hệ nhân viên.
Hệ lụy
- Các doanh nghiệp Nhật Bản rất thận trọng trong tuyển dụng nhân viên làm việc trọn đời. Những chương trình tuyển dụng sẽ rất gắt gao, yêu cầu cao và trải qua nhiều vòng xét tuyển cũng như phỏng vấn.
- Doanh nghiệp sẽ phân biệt đối xử giữa các nhân viên. Đó có thể là thông qua chế độ đãi ngộ, phúc lợi, cơ hội thăng tiến…
- Doanh nghiệp chỉ tuyển vừa đủ nhân sự dẫn tới việc tăng ca thường xuyên.
- Nhân viên gắn bó cả đời với công ty nên bắt buộc tuyệt đối tuân thủ yêu cầu và mệnh lệnh. Trong đó bao gồm cả yêu cầu đi công tác, chuyển công tác..
- Các doanh nghiệp sẽ hạn chế tuyển nữ vì nữ giới sẽ được nghỉ sinh tối đa 2 năm. Năng suất làm việc không bằng nam giới
- Các doanh nghiệp cần phải linh hoạt thay đổi các phương án quản lý nhân sự để duy trì sự ổn định của công ty
Đối với người lao động nước ngoài
Hình thức tuyển dụng trọn đời sẽ chỉ áp dụng với những người có kế hoạch định cư sinh sống lâu dài.Bởi đồng nghĩa với việc: bạn phải nhập quốc tịch Nhật Bản, đảm bảo sẽ làm việc cho công ty tới khi nghỉ hưu.
Người lao động nước ngoài nói chung không nên kí kết hợp đồng làm việc trọn đời. Sau khi kí, bạn sẽ bị bắt buộc gắn bó với công ty, phải chấp nhận chuyển bộ phận và đi công tác. Nếu đột xuất có công việc hoặc một kế hoạch khác thì bạn sẽ rất khó để xin thôi việc.
Vì chế độ tuyển dụng này rất đặc thù, hầu như hiện nay chỉ tồn tại ở những công ty lớn tại Nhật. Đối với những người Việt Nam sang Nhật định cư. Nếu bạn muốn có một việc làm ổn định thì đây sẽ là sự lựa chọn hợp lý. Bạn phải chuẩn bị rất kĩ lưỡng về kinh nghiệm và kiến thức để vượt qua những vòng xét tuyển gắt gao.
Hiện nay ở Nhật, các lao động trẻ dần dần từ bỏ hình thức tuyển dụng này. Họ chuyển sang các công ty mới khởi nghiệp hoặc làm việc tại nước ngoài. Hơn nữa, sự phát triển của nền kinh tế dẫn tới Nhật Bản đang thiếu rất nhiều nhân sự làm việc. Điều này tạo cơ hội rất lớn cho những người lao động Việt Nam tìm kiếm cơ hội sống và làm việc tại Nhật.